Piastowie - poczet królów i książąt polskich

była to pierwsza dynastia, która panowała w Polsce. Pierwszym historycznym władcą był Mieszko I, który objął władzę ok 960 roku. Ostatnim przedstawicielem rodu Piastów, będącym władcą Polski był Kazimierz III Wielki, który panował w latach 1333 - 1370. Na Mazowszu dynastia wygasła w 1526 roku, a na Śląsku w 1675 roku.

 

Mieszko I - Pierwszy władca Polski

Wojewoda - charakter urzędu na przestrzeni wieków

z łac. zwany comes palatina, do XIV wieku był najwyższym urzędnikiem w Polsce. W razie nieobecności władcy dowodził oddziałami wojskowymi oraz pełnił funkcje sądownicze. W XIII wieku na ziemi krakowskiej miejsce wojewody zajął kasztelan, a na ziemi śląskiej tą samą rolę pełnił komornik. Od XIV wieku rola wojewody zaczęła stopniowo maleć, lecz nadal był dowódcą pospolitego ruszenia oraz najwyższym urzędnikiem ziemskim, z tym że jego zasięg sięgał jedynie granic województwa. 

Karol Stanisław Radziwiłł - Wojewoda Wileński

Gród

Pierwotnie była to osada obronna, najczęściej otoczona palisadą lub wałem ziemnym. Grody sytuowane były na wzgórzach lub nad rzekami, czyli w miejscach trudno dostępnych, a tym samym łatwych w obronie. Najstarsze grody w Polsce znane są z epoki późnego brązu oraz wczesnego okresu żelaza. Były to rozległe osiedla otoczone wałem o różnej konstrukcji, których budowniczy wywodzili się z kultury łużyckiej. Doskonałym przykładem jest Biskupin. Wraz z zanikiem kultury łużyckiej, znikły również grody. 

Gród w Biskupinie

Kazimierz I Odnowiciel

Kazimierz żył w latach 1016 - 1058 i był synem Mieszka II oraz Rychezy. W wieku 10 lat został wysłany na naukę do szkoły klasztornej. Informacja ta pozwoliła na pojawienie się przypuszczeń, że Kazimierz został zakonnikiem. Uważa się, że po ucieczce Mieszka II z Polski, także Kazimierz opuścił jej granice. W 1034 roku umiera Mieszko II. Kazimierz będąc już osiemnastoletnim młodzieńcem przejął władzę po ojcu, niestety na krótko, gdyż w niedługim czasie został zmuszony do ponownego opuszczenia kraju. Wydarzenie to spowodowało, że monarchię polską ogarnął poważny kryzys (czyt. Śmierć Mieszka II Lamberta początkiem kryzysu pierwszej monarchii). Nie wiemy czym kierowały się osoby odpowiedzialne za wygnanie Kazimierza z kraju. Być może liczyły na to, że same staną na czele Królestwa Polskiego, lub przynajmniej zachowają dla siebie jego część. Przypuszczenia te mogą okazać się prawdziwe. Wystarczy, że popatrzymy na osobę byłego cześnika Mieszka II - Miecława, który wykorzystawszy zamieszanie jakie powstało w Polsce, stał się samozwańczym księciem Mazowsza.

Kazimierz I Odnowiciel - grafika Aleksandra Lessera

Szczerbiec - miecz koronacyjny królów polskich i jego legenda

Szkice miecza wykonane około 1764 r.

Szczerbiec jest mieczem koronacyjnym królów polskich, który został wykonany w pierwszej połowie XIII wieku. Miecz został użyty po raz pierwszy w 1320 roku kiedy koronowany na króla był Władysław Łokietek. 

Legenda mówi jednak całkowicie coś innego. Według niej miecz, którego właścicielem był Bolesław Chrobry, miał zostać "wyszczerbiony" na Złotej Bramie w Kijowie w 1018 roku podczas wyprawy wojennej skierowanej przeciwko Jarosławowi Mądremu. Od tego momentu każdy nowo koronowany władca Polski używał do tego celu Szczerbca. Ta wspaniała historia jest oczywiście - mówiąc w cudzysłowu - zmyślona, ponieważ jak już wcześniej wspomniałem miecz został wykuty najprawdopodobniej z początkiem XIII wieku, więc nie było fizycznej możliwości aby Bolesław Chrobry mógł być jego posiadaczem. Kolejnym faktem, który kładzie mocny cień na wiarygodności całej historii jest czas powstania Złotej Bramy w Kijowie. Bramę wybudował Jarosław Mądry wiele lat po wyprawie Bolesława Chrobrego.

Wenecja - miasto, które umiera

Wiele wskazuje na to, że za niedługo Wenecja zatonie całkowicie. Zabytkowe miasto coraz szybciej zanurza się w morskiej otchłani. Naukowcy za pomocą najnowszych technologii ustalili, że oprócz podnoszącego się poziomu morza w tempie ok 2 mm na rok, zagrożeniem jest również opadanie terenu w tempie 2 mm na rok. Jeżeli ten proces będzie dalej postępował to w najbliższej dekadzie, kolejne 4 cm miasta zniknie pod powierzchnią wody. W ciągu 100 lat daje to 40 cm., pod warunkiem, że proces będzie ciągły i nie przyspieszy. Nadzieją dla mieszkańców Wenecji jest zapora, która w najbliższym czasie ma zostać oddana do użytku. Być może to pozwoli zachować bezcenny zabytek dla przyszłych pokoleń. Nawiasem mówiąc to ciekawe jak ludzie żyją w tak zawilgoconych budynkach. Jak wiadomo zawilgocone mury są doskonałym środowiskiem do rozwoju roztoczy i grzybów pleśniowych.

Wenecja (fot.www.sxc.hu)

Mezopotamia - warunki naturalne

Największym bogactwem jakie znajdowało się na tych terenach było międzyrzecze, do którego regularne wylewy Eufratu i Tygrysu nanosiły miliony ton żyznego mułu. 

Mezopotamia

Wiele na to wskazuje, że to właśnie ten czynnik był odpowiedzialny za powstanie na tych ziemiach państw - miast o charakterze rolniczym. Otwarte, żyzne równiny pozbawione były jednak naturalnych barier, które chroniłyby te ziemie przed ewentualnymi najazdami. Brak zabezpieczenia stanowił problem zarówno od pustyń Arabii i Syrii, jak również od górzystych stron Iranu i Armenii, a także od strony Azji Mniejszej. Tak więc strach przed zewnętrznym niebezpieczeństwem musiał odegrać znaczącą rolę w życiu mieszkańców kraju, który podzielony był na 3 regiony.

Najazd Brzetysława na Polskę w 1038 roku

Osłabienie wewnętrzne kraju zachęciło sąsiadów do ataku na Polskę. Korzystając z tego Brzetysław I - czeski książę - zorganizował latem 1038 roku najazd na ziemie polskie. 

Brzetysław I

Najeźdźcy nie napotkali praktycznie żadnego oporu co pozwoliło na spenetrowanie dużej części państwa. Mieszkańcy poszczególnych grodów zdawali sobie doskonale sprawę, że nie mogą liczyć na jakąkolwiek pomoc, gdyż takowej nie miał im kto udzielić, toteż poddawali się bez podjęcia walki. W ten sposób uczynili między innymi mieszkańcy Giecza, których Brzetysław przesiedlił do Czech, gdzie nadał im wiele przywilejów. Otrzymali oni między innymi niemałą część lasu zwanego Cemin. Jeden z przesiedleńców został mianowany zwierzchnikiem i sędzią, a cała społeczność jak również ich potomkowie mogli żyć według prawa, jakie mieli w Polsce. Wszystko na to wskazuje, że przesiedleńcy woleli osiedlić się na obcej ziemi, aniżeli mieszkać w kraju opanowanym przez chaos i anarchię.

Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Lublińcu

Pomnik św. Eugeniusza de Mazenod

Karol Franciszek Grotowski (1733-1814) – właściciel majątku i zamku w Lublińcu sporządza testament w roku 1812, na mocy którego przeznacza 3/4 swojego majątku na zorganizowanie Ośrodka dla dzieci biednych. W latach 1843-48 wybudowano dom – ośrodek – szkołę z internatem dla dzieci w potrzebie, który istniał do 1922r. W tym roku OO Oblaci zakupują obiekt i organizują w Lublińcu Niższe Seminarium Duchowe.

Św. Teresa Benedykta od Krzyża - Edyta Stein

Rodzina Stein

Zygfryd Stein, ojciec Edyty (1844-1893) pochodził z Gliwic. Pracował w rodzinnym składzie drzewnym, jednocześnie ucząc się zawodu. Matka Edyty, Augusta Courant (1849-1936) pochodziła z Lublińca. Nie wiadomo dokładnie kiedy poznali się rodzice Edyty, natomiast wiadomo, że ślub obył się 2 sierpnia 1871 roku. Początkowo mieszkali w Gliwicach, gdzie na świat przyszło pierwszych sześcioro dzieci. 

"Spitfire" - narodziny legendarnego samolotu

Samoloty Spitfire Mk XII

5 marca 1936 roku na lotnisku Eastleight w Southampton miała miejsce inauguracja samolotu, który znacznie przyczynił się do zmiany losów II wojny światowej. Tego dnia po raz pierwszy w historii wzbił się w powietrze legendarny Spitfire, pilotowany przez oblatywacza kapitana Josepha "Mutta" Summersa. Spitfire okazał się jednym z najlepszych samolotów II wojny światowej. Maszyna ta w dużym stopniu przyczyniła się do zwycięstwa Brytyjczyków w Bitwie o Anglię w 1940r. Dzięki niej piloci służący w brytyjskich dywizjonach bardzo często wychodzili zwycięsko z potyczek z wrogiem.

Chęciny - Zamek królewski

Ruiny gotyckiego zamku, przez wieki będącego jedną z głównych twierdz Królestwa Polskiego. 

Zamek Chęciny - rysunek Wojciecha Gersona

Z końcem XIII wieku władający w tym czasie Małopolską król czeski Wacław II zlecił swojemu namiestnikowi, którym był Jan Muskata - biskup krakowski, wybudowanie na górze wznoszącej się nad niewielkim świętokrzyskim miasteczkiem Chęciny, potężnego zamku. Dzieło dokończył król Władysław I Łokietek. Począwszy od 1318 roku przechowywano tu królewski skarbiec, a i sam władca często tu mieszkał. Zwoływał tu również zjazdy rycerstwa polskiego.

Chełmno - znakomicie zachowany przykład średniowiecznego założenia urbanistycznego

W latach 20. XIII w. powstał w Ziemi Chełmińskiej zalążek przyszłego Państwa Krzyżackiego. 

Chełmno - brama Grudziądzka (autor: Pko)

Dotychczasowy władca tej dzielnicy, książę Konrad I Mazowiecki przekazał ją Zakonowi Najświętszej Marii Panny. Ówczesny wielki mistrz Herman von Salza postanowił, że pierwsza stolica Krzyżaków będzie znajdowała się w Chełmnie. W 1233 roku założył obok istniejącego już piastowskiego grodu nowe miasto. Chełmińscy mieszczanie zostali obdarzeni wieloma swobodami, większymi od tych, które zawierało powszechnie stosowane prawo magdeburskie. Od tego momentu tzw. prawo chełmińskie weszło do powszechnego użytku w Prusach, na Pomorzu, a także Mazowszu.

Plan urbanistyczny, który został wytyczony w XIII wieku przetrwał po dzień dzisiejszy. Regularną szachownicę ulic wytyczono tzw. prętem chełmińskim, którego wzorzec przechowywano na ratuszu. Zachowało się również sześć z ośmiu świątyń gotyckich, Ponadto do dnia dzisiejszego przetrwały fortyfikacje miejskie z bramą Grudziądzką i 17 basztami. Ratusz, który pierwotnie wybudowany był w stylu gotyckim, został w połowie XVI wieku przebudowany w stylu niderlandyzującego manieryzmu.

Śmierć Mieszka II Lamberta początkiem kryzysu pierwszej monarchii

Mieszko II Lambert umiera w 1034 roku, choć raczej powinniśmy powiedzieć, że zostaje zamordowany, a i to nie jest na 100% pewne. Po tym wydarzeniu rozpoczyna się sześcioletni okres w dziejach Polskich, w którym organizacja monarchii została poważnie zniszczona. Nie wiemy kto w tym czasie władał Polską. Niektórzy historycy uważają, że mógł to być zapomniany syn Mieszka - Bolesław. Wymieniany jest on jednak w dużo późniejszych źródłach co sprawia, że jego istnienie jest raczej wątpliwe. Hipotezy o jego panowaniu są wysnuwane na podstawie przesłanki mówiącej, że Kazimierz, syn Mieszka i Rychezy, wrócił do Polski po pobycie w klasztorze.

Polska w latach 1039 - 1058