Kazimierz żył w latach 1016 - 1058 i był synem Mieszka II oraz Rychezy. W wieku 10 lat został wysłany na naukę do szkoły klasztornej. Informacja ta pozwoliła na pojawienie się przypuszczeń, że Kazimierz został zakonnikiem. Uważa się, że po ucieczce Mieszka II z Polski, także Kazimierz opuścił jej granice. W 1034 roku umiera Mieszko II. Kazimierz będąc już osiemnastoletnim młodzieńcem przejął władzę po ojcu, niestety na krótko, gdyż w niedługim czasie został zmuszony do ponownego opuszczenia kraju. Wydarzenie to spowodowało, że monarchię polską ogarnął poważny kryzys (czyt. Śmierć Mieszka II Lamberta początkiem kryzysu pierwszej monarchii). Nie wiemy czym kierowały się osoby odpowiedzialne za wygnanie Kazimierza z kraju. Być może liczyły na to, że same staną na czele Królestwa Polskiego, lub przynajmniej zachowają dla siebie jego część. Przypuszczenia te mogą okazać się prawdziwe. Wystarczy, że popatrzymy na osobę byłego cześnika Mieszka II - Miecława, który wykorzystawszy zamieszanie jakie powstało w Polsce, stał się samozwańczym księciem Mazowsza.
 |
| Kazimierz I Odnowiciel - grafika Aleksandra Lessera |
W tym samym roku, w którym Brzetysław nieniepokojony przez nikogo, grabił i mordował na ziemiach polskich, Kazimierz wydostał się z niewoli węgierskiej. Od razu wyruszył do Niemiec, gdzie czekała na niego jego matka. Po przybyciu okazało się, że wytworzyła się dla Kazimierza korzystna koniunktura. Oprócz tego, że mógł liczyć na pomoc krewnych matki, to jeszcze cesarz niemiecki Henryk III, gotowy był go poprzeć w dążeniach o odzyskanie tronu. Należy otwarcie powiedzieć, że tak znaczne zachwianie stabilnej do pory równowagi, którą charakteryzowały się ziemie Europy Środkowej, była nie na rękę władcy niemieckiemu. Zaniepokoił go zwłaszcza wzrost potęgi Czech. Henryk III, aby przywrócić dawny ład i porządek, dał Kazimierzowi 500 rycerzy i pozwolił wyruszyć do Polski. Sam natomiast skierował swoją uwagę w stronę Czech, które zaatakował. Źródła podają, że powrót Kazimierza został przyjęty z radością, co pozwoliło mu w krótkim czasie opanować większość kraju. Jedynie Mazowsze, Pomorze i zajęty przez Brzetysława Śląsk, nie znalazły się pod panowaniem Kazimierza. W odzyskaniu pełnej kontroli nad ziemiami polskimi pomógł sojusz zawarty w 1040 lub 1041 roku z Jarosławem Mądrym. Sojusz został przypieczętowany małżeństwem Kazimierza z Dobroniegą, będącą siostrą Jarosława. W późniejszym czasie doszło do ślubu siostry Kazimierza, Gertrudy z synem Jarosława Mądrego, Izasławem. Jarosław udzielił Kazimierzowi pomocy zbrojnej, dzięki czemu udało się w 1047 roku pokonać Miecława i przyłączyć Mazowsze do Polski. Natychmiast po zwycięskiej bitwie z Miecławem, Kazimierz pokonał oddziały pomorskie, dzięki czemu rozszerzył swoje panowanie o Pomorze Wschodnie. W 1050 roku odzyskuje Śląsk, co wzbudza u Henryka III niezadowolenie, lecz Kazimierz bardzo szybko zneutralizował gniew cesarza, wysyłając posiłki na wyprawę Henryka III na Węgry. Ostatecznie Cesarz zgodził się na pozostawienie ziem śląskich przy Polsce, lecz nakazał płacić Czechom coroczny trybut. Decyzja ta stała się punktem zapalnym konfliktów polsko-czeskich.
Bardzo ważną sprawą było przywrócenie znaczenia kościołowi, który bardzo mocno ucierpiał podczas kryzysu. Kazimierz reaktywował niektóre biskupstwa, lecz nie udało mu się odbudować metropolii gnieźnieńskiej, więc aby nie doszło do jej likwidacji, to w zastępstwie została powierzona godność arcybiskupia, Aronowi, biskupowi krakowskiemu.
Kazimierz zmarł w 1058 roku, pozostawiając po sobie czterech synów:Władysława Hermana, Bolesława, Mieszka i Ottona, a także córkę Świętosławę.
Potomni nadali mu przydomek "Odnowiciel".
